Smeersels, wortels en meer oogstplezier

De groentetuin kleurt langzamerhand van groen naar zwart. Het meeste wat nog geoogst kan worden, zit in de grond: prei, winterwortels, nog wat rode bieten, pastinaken, smeerwortel... Misschien kan ik de adderwortel ook nog delen en stukken drogen, De valeriaan staat nog niet lang genoeg om een deel van zijn wortels af te staan, evenmin als de moerasspirea -die levert trouwens behalve medicijn ook een zwarte kleurstof om wol te verven (zegt men).

Bovengronds is er natuurlijk de boerenkool en ik heb de laatste kohlrabi ook nog niet geoogst. Van de week hebben we nog een paar appel- en perenbomen van hun last ontdaan. De oogst is zo overvloedig dit jaar, dat ik niet weet waar ik het bergen moet. En het standaard antwoord van mensen die ik wat geven wilde, was: niet te veel, want ik heb al van iemand gehad. Het gevolg is dat we nogal kieskeurig geplukt hebben en de valappels liggen er deels nog. Niet dat het erg is, de rotte appels van dit jaar vormen een uitmuntende meststof voor het volgende. Niet voor niets moesten de Israelieten een keer in de zeven jaar hun land en boomgaard braak laten liggen!

Ondertussen heb ik uiteindelijk de zoete appels droog. Een paar flinke blikken en een paar emmertjes vol is het resultaat. Ik bedenk opeens dat de ouderwetse bewaarmethode nog zo gek niet was: een melkbus vol op zolder. Mijn melkbus staat voor sier in de voorkamer, misschien moet ik 'm maar eens in functie herstellen. 

Achter mij staat momenteel de keukenmachine chilipepertjes tot sambal te verwerken. De pepertjes-oogst was niet heel groot, maar bij ons zijn het niet van die hete eters. Eén pepertje bleek voldoende voor een pan vol chili-con-carne, dus we komen vast een heel eind met een potvol. De geur die uit de draaiende keukenmachine kringelt, is verrassend fris, bijna roos-achtig. Een heel verschil met vuurwerkgevoelens die je krijgt als je een vinger in je mond stop na je de pepers van hun steeltjes hebt ontdaan...

De groente-afdeling van AH bracht me ook nog op een ideetje. Ik zag er kant-en-klaar gesneden stampotgroenten van groene kool en winterwortel. Ik heb het laatste stuk savooiekool gecombineerd met winterwortel en in plaats van aardappel een pastinaak erin gesnipperd. Aangevuld met een stukje kaas vormde dat een prima maaltijd. 

Het was mijn eerste ervaring met een pastinaak. Toen ik 'm uit de grond haalde, trok ik even m'n wenkbrauwen op: onder de hele dikke kop zaten een paar heel wat minder dikke 'poten'. Het deed me denken aan de plaatjes van alruinwortel (die toverwortel die naar men zegt begint te gillen als je hem rooit en als je je oren niet op tijd dicht hebt zodat je niets hoort, dan val je dood neer... nou ja, buiten de toverij is het wel een sterk verdovend middel), gelukkig wist ik dat ik pastinaken had gezaaid dus ik heb hem zonder zorgen opgegeten. 

Pastinaken kunnen behoorlijk wat vorst verdragen en eigenlijk wacht ik op een paar flinke nachtvorsten, zodat ze zoeter kunnen worden, net als boerenkool. Dan wil toch proberen een stel pastinaken tot wijn te verwerken. Het schijnt een brouwsel op te leveren dat aan sherry doet denken. Ik ben benieuwd of die poging gaat lukken. Tot op heden ben ik niet erg gelukkig met mijn wijnmakerij. Heel vaak smaakt het nogal medicijnachtig en aangezien wijn alleen voor je plezier drinkt, kiep ik de mislukte experimenten zonder pardon door de gootsteen, maar met pijn in m'n hart, dat wel.

Als laatste heb ik deze week een stuk smeerwortel geoogst om een smeersel (what 's in a name) te maken voor een verstuikte enkel. Als je zo'n wortel schoonmaakt, snap je gelijk waar de naam vandaan komt. Hij glibbert door je handen. Hoe je zo'n zalfje maakt? Je slacht een varken... Althans, je zorgt dat je uitgesmolten buikvet oftewel reuzel hebt. Dat klinkt als een primitieve methode, maar varkensvet lijkt veel op mensenvet (ik kan er ook niets aan doen) en dringt daarom gemakkelijk diep in de weefsels door en daar was het om begonnen. Goed, je hebt gesmolten reuzel en daar voeg je een flinke hoeveelheid schoongemaakte, fijngehakte smeerwortel aan toe. Laat het een uurtje zachtjes sudderen. De stukjes mogen niet pruttelen. Als ze bakken, schroeien ze dicht als een biefstukje dat z'n sappen moet vasthouden en dat is bij de wortel nu juist niet de bedoeling. Als het genoeg gesudderd heeft, zeef je het vet en doe het in een schoon potje. Smeerwortelzalf is in alle kruidenboeken te vinden, maar ik heb gebruik gemaakt van de informatie van Hanneke van De gulle aarde.

Ik kon het niet laten om er een eigen draai aan te geven. Varkensvet ruikt nu eenmaal niet naar medicijn, dus ik heb er wat essentiële olie aan toegevoegd om het idee te versterken. Omdat er hier in huis niet veel belangstelling voor is, worden de flesjes nogal eens te oud, dan zijn ze eigenlijk alleen maar geschikt voor de geur. Maar voor het geval dat er nog wat werking over was: een paar druppels nootmuskaatolie voor spierversterking en kruidnagel voor pijnstilling. 

En nu maar hopen dat het werkt, want ook hier geldt dat je al doende leert. Hier in huis kom ik met m'n kruidentuintje niet ver. De meesten moeten niets van m'n 'hekserijen' hebben en dus heb ik "patiënten"  uit wijdere kring nodig om mijn brouwsels op los te laten. Als het dan blijkt te helpen, zie ik ze misschien nog eens terug.