Rokende bisschop

Nu de winter voor de deur staat, is het frisdrankseizoen wel min of meer voorbij. Liters frisdrank slaan ze achterover, als ik de kinderen de kans geef. Jarenlang heb ik geroepen "drink maar water", maar inmiddels slingeren overal flesjes dure frisdrank rond. Ik heb de realiteit onder ogen gezien en voorzie ze bij tijd en wijle ook van iets wat ze graag drinken.
Maar als de temperaturen zakken, komt de roep om 'iets warms'. Dat past beter bij verkleumde vingers, rode konen en een drup aan de neus. Meestal laat ik ze grasduinen in ons ruime assortiment theesoorten. Maar dat is niet het eerste wat ze bedenken als ik vraag wat ze drinken willen. Warme chocolademelk met marshmallows staat met stip bovenaan.  Dat blijft echter een uitzondering, net als warme appelsap met speculaaskruiden. Dat is hier trouwens ooit begonnen als kindvriendelijke versie van bisschopswijn.
Wij Nederlanders claimen de bisschopswijn natuurlijk als attribuut van Sinterklaasavond. Wie er dan nog niet genoeg van heeft, projecteert z'n verlangens op een koek-en-zopiekraampje op het ijs. Maar Charles Dickens vond de Engelse versie een echte Kerstdrank. Hij laat Scrooge, de gierigaard in het verhaal "A Christmas Carol" (uit 1843) zeggen: “A merry Christmas, Bob!” He said it with an earnestness that could not be mistaken, as he clapped him on the back. “A merrier Christmas, Bob, my good fellow, than I have given you, for many a year! I’ll raise your salary, and endeavour to assist your struggling family, and we will discuss your affairs this very afternoon, over a Christmas bowl of smoking bishop, Bob!”
De bisschop dankt zijn naam waarschijnlijk aan de gildebanketten uit de Middeleeuwen, waarbij warme kruidenwijn werd geserveerd in bekers in mijtervorm. Ik kon me daar niet echt iets bij voorstellen, maar ze blijken echt te bestaan. Hoe je er met goed fatsoen uit drinken moet, is me nog steeds niet duidelijk. Geen wonder dat ze uit de mode zijn geraakt.
De Engelsen hebben trouwens nog meer rokende hoge omes: smoking pope (gemaakt van bourgogne), smoking cardinal (met bordeaux), smoking archbisschop (van champagne of rijnwijn) en smoking beadle (met rozijnen en gemberwijn). Het lijkt wel een kerkenraadsvergadering uit de jaren vijftig!

Wie zelf eens een ouderwetse Bisschop wil serveren, kan aan de slag met dit recept, met dank aan Tory Avis, die een recept uit de tijd van Charles Dickens combineerde met dat van Dickens' achterkleinzoon Cedric.
5 sevilla sinaasappels (of 5 sinaasappels en 2 citroenen); 30 kruidnagels; 1/4 theelepel kaneel; 1/4 theelepel piment; 1/4 theelepel foelie; stukje gember ter grootte van een duim; 1 fles rode wijn; 100 g suiker, of meer naar smaak; 1 fles rode port.
Was het citrusfruit, houd er 1 apart. Verdeel de kruidnagels over de andere vruchten door er gaatjes in te prikken en in elk gaatje een kruidnagel te steken. Zet de vruchten met kruidnagels ongeveer 75 minuten in een voorverwarmde oven (150C), tot de schil los gaat zitten en de kleur bleker wordt. Zet dan de vruchten in een grote schaal.
Breng in een steelpannetje 250 ml water met de specerijen al roerend aan de kook. Laat de vloeistof tot de helft inkoken en haal het van de warmtebron.Giet de fles rode wijn in een grotere pan en verwarm het tot het kookt en laat het 10 minuten sudderen. Giet de suiker erbij en roer tot  de suiker is opgelost. Roer de gekruide vloeistof erdoor en haal van de warmtebron. Giet de verwarmde wijn over de gare sinaasappels en citroenen. Roer het fruit en de wijn voorzichtig om de smaken te mengen. Dek de schaal af met een handdoek of plastic folie en laat het 24 uur op een warme plek trekken. Haal na 24 uur de sinaasappels en citroenen eruit en snijd ze doormidden. Pers ze uit in de gekruide wijn. Giet het wijnmengsel door een zeef in en pan. Druk met een lepel zoveel mogelijk vloeistof uit de stukken fruit en specerijen. Voeg de fles port toe. Roer en verwarm over matige hitte, maar laat niet aan de kook komen.
De warme wijn zal beginnen te stomen - het rokende deel van de 'smoking bishop. Proef het mengsel en voeg indien nodig suiker toe. Serveer in hittebestendige glazen of mokken, of in een punchschaal -zoeen waarin oma vroeger op verjaardagen haar vruchtenbowl in maakte.

Mijn eigen variant van de rokende bisschop. Het etiket van de wijnfles meldt "Flierwijn", in het schoolhandschrift van mijn oudste dochter. Een gerijpt wijntje dus.

Wat heeft dit hele verhaal nu te maken met kruiden en gezondheid? Meer dan je op het eerste gezicht denken zou. Toen ik in het lesmateriaal van mijn opleiding een lange lijst anti-bacteriële en anti-virale planten eens doornam, kwam ik zowel kruidnagel, kaneel als gember tegen. En citroen hoort ook in het rijtje thuis.
Natuurlijk moest ik zelf ook even proberen hoe zo'n bisschop smaakt. En even natuurlijk geef ik dan een eigen draai aan het recept (vraag het m'n kinderen, die willen wel eens weten waarom ik nooit twee keer hetzelfde gerecht op tafel zetten kan - maar dat komt gewoon omdat ik geen recept ooit helemaal volg, zelfs niet als ik het van plan ben).
Deze keer was de basis al anders. Er stond namelijk nog een overjarige fles vlierbessenwijn in m'n voorraadkast, met stof en al. Die is dus in de pan verdwenen. En piment vind ik niet geweldig smaken, dat heb ik vervangen door een theelepel anijszaad. Het zou leuk geweest zijn om de suiker te vervangen door honing, maar dat heeft medicinaal gezien geen zin want honing verliest z'n gezondheid definitief bij temperaturen boven de veertig graden. Net als wij dus. Maar omdat ik het honing-idee toch wel leuk vind (en ik er nog geen andere bestemming voor gevonden had) heb ik een potje winkelhoning gebruikt om te zoeten.
Ik weet niet of je het specifiek voor je gezondheid zou moeten drinken maar lekker is het wel.